KINASANGKAPAN na ni Pangulong Arroyo ang lahat para sa lumalabas na hilig sa sensura. Hindi na lamang ang Movie and Television Review and Classification Board, na nagbawal sa pagpapalabas ng mga programa at pelikula na wari nito tumutuligsa sa mga polisiya ng gobyerno. Hindi na lamang ang mga utos-ehekutibo, na nagbabawal sa mga opisyal ng gobyerno na magsalita sa Kongreso hinggil sa samu’t saring kontrobersiya. Hindi na lamang ang Unang Ginoo, na nagsampa ng patung-patong na kasong libelo laban sa mga mamamahayag na ginagawa ang kanilang tungkuling ilabas ang mga istorya ng katiwalian. Maging ang PSG (Presidential Security Group), binigyan ng tungkuling lampas-lampas sa pagseseguro sa kanyang pisikal na kaligtasan: ang iutos ang "pambababoy" sa miyural ng NPC (National Press Club).
Isang grupo ng mga artistang tinatawag na Neo-Angono Artists Collective ang kinomisyon ng NPC para lumikha ng miyural na may sukat na 8 x 32 talampakan. Tatlong buwan ng "dugo, pawis, puyat ang ipinundar namin dito para sinsinin ang pinakamaliliit na detalye ng napakalaking miyural at ang lahat ng elementong ito ay magkakaugnay," ayon kay Richard Gappi, pangulo ng grupo. Ang miyural ay nagpapakita ng kilalang mga peryodista at pambansang bayani na tagapagtaguyod ng kalayaan sa pamamahayag mula noong panahon ng pananakop ng Kastila (Marcelo H. Del Pilar, Mariano Ponce, Jose Rizal, Andres Bonifacio, Antonio Luna) hanggang sa panahon ng batas militar at sa kasalukuyan (Chino Roces, Eugenia Apostol, Letty Jimenez-Magsanoc, Ninoy Aquino, Conrado de Quiros, Randy David). Hindi mga indibidwal na nakaaangat sa lipunan ang pagsasalarawan sa kanila. Dahil nais ipahayag ng mga artista na ang "pagpapahalaga sa kalayaan sa pamamahayag ay hindi lamang para sa mga peryodista at manunulat kundi para sa mga mamamayan," ipininta ang mga nasabing indibidwal bilang ordinaryong mga tao na iyong makahahalubilo sa kalsada. Hitik din ang mural sa mga imahen at simbolismo na nagpapakita ng mga pagsubok na hinaharap ng mga mamamahayag (may rali ng mga grupo laban sa pagpaslang at pagsupil sa kanilang hanay) at halaga ng midya (mga taong binabasa sa mga pahayagan ang maiinit na isyung panlipunan at nagtatalakayan hinggil dito). Para sa mga artista, ito ang tunay na tradisyon ng pamamahayag na sinasabing malaya: lahok sa masa, mulat sa reyalidad, at palaban.
Noon at ngayon, takot ang Estado sa ganitong tradisyon. Sinasandigan nito ang mito ng pagiging niyutral o walang pinapanigan ng midya. Sa aktuwal, ang pagpanig sa wala ay pagpanig sa anumang umiiral na kaayusan, pagpanig laban sa pagbabagong panlipunan. Namamayani ang tradisyon ng pagiging niyutral sa NPC bilang kalipunan ng mga peryodistang itinayo ng midyang kontrolado pa ng mga kolonyalistang Amerikano, kagagawad pa lamang ng "pambansang pagsasarili" noong 1952. Ang katayuan nito bilang "tagapagtaguyod ng kalayaan sa pamamahayag" ay ipinundar lamang ng ilang opisyal nitong itinuturing na peryodistang aktibista noong batas militar tulad nina Satur Ocampo, Antonio Zumel, at Antonio Nieva. Kumupas na rin ang katayuang ito.
Di nakakapagtaka, kung gayon, na hinayaan ng mga opisyal ng NPC na purgahin ng PSG ang mga elementong umano’y "maka-kaliwa" sa miyural – tulad kung paano pinupurga ng mga ahente ng Estado ang mga taong "maka-kaliwa" sa pamamagitan ng pagpatay at pagdukot. Ang "pambababoy" ay hindi lamang paglabag sa sensibilidad ng mga artistang lumikha nito na inihimutok maging ng kilalang artistang biswal na si Mauro Santos o Malang. Ang "pambababoy" ay pinatindi dahil ito ay sensura. Ang miyural ay may mensaheng pampulitika na mahalagang manatili sa kanbas (canvass).
Kahiya-hiya para kay Pangulong Arroyo ang mensaheng ito. Naniniwala ang marami na kasing-lupit o mas malupit pa siya sa pagsupil sa kalayaan sa pamamahayag kaysa sa diktador na si Ferdinand Marcos. Kaya’t pinilit niyang burahin ang alaala ng mga krimen ng sariling rehimen mula sa kasaysayang isinasalarawan ng miyural. Pinilit putulin ang ugnay ng nakaraan sa kasalukuyan. Narito ang mga pagbabagong iniutos ng NPC para ihanda ang miyural sa pagpapasinaya ni Arroyo sa ika-55 anibersaryo ng NPC:
• Inalis ang editoryal ng International Federation of Journalists, pandaigdigang organisasyon ng mga mamamahayag, na kumokondena sa Human Security Act o batas kontra-terorismo ni Pangulong Arroyo bilang banta sa kalayaan sa pamamahayag. Pinalitan ito ng "karima-rimarim" na ibong nasa hawla.
• Pinalitan ang ulo sa diyaryong binabasa ni Jose Rizal. Mula "Press Freedom Fighter’s Son Abducted", ginawang "Press Freedom Fight Is On." Tinutukoy ng una si Jonas, anak ni Joe Burgos, tagapagtatag ng matatapang na pahayagang We Forum at Malaya noong panahon ng batas militar. Dinukot si Jonas noong Abril 28 ng mga hinihinalang militar.
• Binura ang pangalan ng NUJP (National Union of Journalists of the Philippines) mula sa karatula ng grupo ng mga raliyistang mamamahayag. Ang NUJP ang naging pinaka-aktibo sa pagtuligsa sa kawalang-aksiyon ng gobyernong Arroyo sa dumaraming kaso ng pagpatay sa mga mamamahayag.
• Inalis ang alibata ng letrang K, sumisimbolo sa Katipunan, na tato sa braso ni Andres Bonifacio. Pinalitan ito ng pinanang puso.
• Pinahaba ang buhok at bigote ng kolumnistang si Randy David.
• Ginawang itim ang puting buhok ng kolumnistang si Juan Mercado.
Ang ganitong "huling-minutong" pagbago ng NPC sa likhang-sining bilang paninikluhod sa may kapangyarihan ay maaaring ihalintulad sa ginawa ng UN (United Nations) sa obrang kontra-giyera na ‘Guernica’ ng pintor na si Pablo Picasso. Komemorasyon ang ‘Guernica’ sa madugong atake sa isang pamayanan sa Espanya noong 1937 ng mga puwersang Aleman na sumuporta sa diktadura ni Francisco Franco. Tinakpan ang miyural na nakasabit sa Security Council Chamber ng UN nang magsalita rito si US Secretary of State Colin Powell noong 2003 para igiit ang katuwiran ng giyerang agresyon ng US sa Iraq. Kung sakali, parang nag-aakusang mga mata ang ‘Guernica’ kay Powell. Gayundin ang magiging silbi ng orihinal na miyural sa NPC kay Arroyo.
Pinagbibintangan ng mga opisyal ng NPC ang Neo-Angono Artists Collective na hindi tumupad sa kasunduan na iiwasan ang "pulitika" sa likhang-sining. Ayon naman sa mga artista, walang ganoong kasunduan. Ang malinaw lamang, may pambababoy at sensura sa udyok ni Pangulong Arroyo. Hindi ito kailanman mabubura sa kanbas ng kasaysayan ng kalayaan sa pamamahayag.
No comments:
Post a Comment